Między Pieszycami, Bielawą i Dzierżoniowem znajduje się ciche, lecz poruszające miejsce wraz z pomnikiem poświęconym ofiarom filii KL Gross-Rosen. To ważny punkt na mapie regionu, warty odwiedzenia, by zatrzymać się nad historią i losem więźniów.

W tym miejscu znajdował się obóz Sportschule, znany także jako AL Langenbielau I lub Obóz Reichenbach. Był to niemiecki obóz pracy, a od września 1944 r. filia nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Gross-Rosen. Powstał w latach 1941–1942 na pograniczu dzisiejszych miejscowości Bielawy i Dzierżoniowa.

Teren obozu otoczony był drutem kolczastym, a w jego obrębie znajdowała się kuchnia, lazaret oraz baraki SS i więźniów. Źródła podają różne liczby baraków – od 10 do 16. Tak samo niejednoznaczna jest liczba osadzonych: około 2000 według części opracowań, a nawet do 7000 według innych. Więźniowie byli głównie pochodzenia żydowskiego z Polski, Węgier, Słowacji, Holandii i innych krajów. Od stycznia 1945 r. do obozu trafiali również więźniowie nieżydowskiego pochodzenia.

Więźniowie pracowali w licznych zakładach produkcyjnych regionu – przede wszystkim w fabrykach włókienniczych Christian Dierig A.G. (Siling I) oraz w przedsiębiorstwach Telefunken, Krupp, Hagenuk, Flechtner, Diehl i innych. Pod koniec wojny kierowano ich także do kopania rowów. Niezdolnych do pracy wywożono do szpitala w obozie AL Dörnhau (Kolce), zmarłych początkowo wysyłano do obozu głównego, a później grzebano na miejscu.

Obóz był podporządkowany kobiecej filii AL Peterswaldau w Pieszycach. W lutym 1945 r. część więźniów wywieziono do KL Dachau. 8 maja 1945 r. obóz został wyzwolony przez żołnierzy sowieckich. Liczba ofiar pozostaje nieznana.

Po zakończeniu wojny teren Sportschule użytkowano jako Państwowe Gospodarstwo Rolne, a obecnie obszar ten znajduje się w rękach prywatnych.

Warto też wspomnieć tutaj o Bielawie, gdzie przy ul. Wysokiej, funkcjonowała w latach 1944–1945 kobieca filia obozu Frauenarbeitslager Langenbielau II, w której przetrzymywano około 550 Żydówek w wieku 13–23 lat. Pracowały one w lokalnych fabrykach włókienniczych i zbrojeniowych. Ewakuacja obozu rozpoczęła się 18 lutego 1945 r., a całość została zajęta przez Armię Czerwoną 8 maja 1945 r. Do dziś przetrwały budynki dawnych baraków i część ówczesnej infrastruktury.

6 czerwca 2024 r. w Bielawie w miejscu dawnego obozu AL Langenbielau II uroczyście odsłonięto pomnik upamiętniający ofiary filii KL Gross-Rosen. Ma on przypominać o tragedii II wojny światowej, losie więźniów oraz o znaczeniu wolności i praw człowieka.
POWIAT 





