W ciągu wieków tereny dzisiaj leżące w granicach powiatu dzierżoniowskiego, jak i cały Dolny Śląsk przechodziły wiele przemian. Władali nimi różni władcy, wielu narodowości i kultur. Dzięki temu w powiecie zachowało się mnóstwo ciekawych, wartych zobaczenia zabytków.

Najbardziej znanym i rozpoznawalnym zabytkiem w powiecie jest najpiękniejsza wieża widokowa Dolnego Śląska na szczycie Wielkiej Sowy. Pierwszą budowlę otwarto w tym miejscu w roku 1886 roku, jednak nie wytrzymała ona próby czasu i w związku ze złym stanem technicznym zburzono ją po kilkunastu latach.
Już dwa lata później w 1906 roku otwarto nową wieżę. Inicjatorem jej budowy był prezes Towarzystwa Sowiogórskiego Richard Tamm. Masywna, kamienno-betonowa budowla ma 25 metrów wysokości, a z tarasu widokowego na jej szczycie rozciąga się przepiękny widok na całe Góry Sowie i ogromną część Sudetów wschodnich, środkowych i zachodnich, a także na panoramę przedgórza sudeckiego (aż po Wrocław i Legnicę).
Przy dobrej pogodzie gołym okiem można dostrzec schronisko i stację meteorologiczną na Śnieżce, a także szczyt Śnieżnika i wieże widokowe na Górze Borówkowej i czeskim Pradziadzie. Niektórzy mówią, że widzieli nawet Tatrzańskie wierchy. Kilka lat temu wieża została wyremontowana, a obok niej wzniesiono kapliczkę. Każdego roku w długi majowy weekend Gmina Pieszyce zaprasza na oficjalne rozpoczęcie sezonu turystycznego w Górach Sowich na szczycie Wielkiej Sowy.

Jednymi z najciekawszych historycznie i architektonicznie zabytków są oczywiście kościoły. Te najbardziej okazałe znajdują się w Dzierżoniowie i w Bielawie. Według podań pierwszy kościół stanął w Dzierżoniowie w 1159 roku z polecenia księcia Bolesława Kędzierzawego.
Na przestrzeni wieków budowla jak wiele innych przechodziła z rąk katolików we władanie protestantów. W związku z tym była też wiele razy przebudowywana i rozbudowywana.
Świątynia pw. Świętego Jerzego w Dzierżoniowie, jaką znamy w dzisiejszym kształcie, wróciła na stałe do rąk katolików po wojnie trzydziestoletniej. Niedawno przeszła kolejny w swojej historii remont, dzięki czemu możemy oglądać jej odrestaurowaną fasadę, dzwonnicę i dach, a wewnątrz odnowione ołtarze i stacje drogi krzyżowej.
Przed wejściem do wnętrza warto zwrócić uwagę na barokowe figury witające wiernych. Są to postaci św. Jerzego i św. Jana Nepomucena, a kiedy wniesiemy wzrok ku górze, w stronę dzwonnicy, ujrzymy figurę nieco przygarbionego jegomościa. Według jednej z legend jest to postać żebraka lub ubogiego mnicha ofiarowującego na rzecz budowy kościoła swój ostatni grosz. Inna zaś legenda wskazuje, że może to być legendarny fundator kościoła – książę Bolesław Kędzierzawy.

Pierwsza Bielawska świątynia powstała za czasów panowania księcia świdnickiego Bolka II. Jednak dzisiaj nie ma już po niej śladu. Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który możemy odwiedzić dzisiaj, zbudowano dopiero w latach 1868-76 z pomysłu ówczesnego proboszcza bielawskiej parafii ks. Johanna Seidela. Budowę rozpoczął jednak dopiero kolejny proboszcz ks. Franciszek Krause. Jest to budowla w stylu neogotyckim, która dzięki fundatorom i budowniczym może pochwalić się najwyższą w powiecie i okolicy oraz siódmą w kolejności wieżą kościelną w Polsce mierzącą 101 metrów.

Poza mnogością kościołów i kaplic po całym powiecie rozsiane są zabytkowe kamienice, folwarki, dwory, pałace i zamki. Wiele z nich dzisiaj jest odrestaurowanych: barokowy pałac w Pieszycach, renesansowy zamek w Goli Dzierżoniowskiej, pałac w Kietlinie i Piławie Górnej, a także w Bielawie czy Tuszynie. W niektórych funkcjonują obiekty hotelarskie i gospodarstwa agroturystyczne, bądź obiekty edukacyjne. Pieczołowicie odrestaurowywane przez swoich obecnych właścicieli, cieszą oko i duszę odwiedzających.

Są też miejsca znajdujące się obecnie w ruinie, ale które również warto odwiedzić. Jednym z takich miejsc jest zamek w Owieśnie, którego okolice według legend niegdyś należały do zakonu templariuszy.
Cyklicznie, w najkrótszą noc w roku (połowa czerwca) w przyzamkowym parku odbywają się „Spotkania z kulturą i historią”. Organizowane są walki rycerskie, poszukiwanie skarbu templariuszy i tradycyjne obrzędy Nocy Świętojańskiej.

Powiat dzierżoniowski obfituje w zabytki. Każdy znajdzie tutaj coś dla siebie, zabytek warty zobaczenia i odkrycia.

Przyłącz się… i zwiedzaj z nami!