W dniu 31 października 2021 r., w wyniku nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, wszystkie fundacje oraz stowarzyszenia zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym zostały ujęte w katalogu podmiotów zobligowanych do zgłaszania swoich beneficjentów rzeczywistych (obowiązek ten nie dotyczy wyłącznie stowarzyszeń zwykłych).

Kim jest beneficjent rzeczywisty w organizacji pozarządowej?

Beneficjentem rzeczywistym fundacji lub stowarzyszenia rejestrowego jest zawsze osoba fizyczna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz statutem ma decydujący wpływ na jej działalność.

Ustawa wskazuje, jak należy ustalać beneficjenta rzeczywistego, którego dane należy zgłosić w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych. W przypadku fundacji i stowarzyszeń rejestrowych – beneficjentem rzeczywistym jest każda osoba fizyczna dysponująca więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym tej osoby prawnej, a jeśli nie można ustalić tożsamości takich osób – każdy członek zarządu organizacji. Organem stanowiącym osoby prawnej jest organ, który dysponuje (na podstawie ustawy albo statutu) uprawnieniami do przyjmowania wiążących rozstrzygnięć odnoszących się do całej osoby prawnej.

Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) to system, w którym są gromadzone i przetwarzane informacje o beneficjentach rzeczywistych, tj. osobach fizycznych sprawujących bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad stowarzyszeniami oraz fundacjami.

W przypadku stowarzyszenia – jako beneficjentów rzeczywistych należy wskazać wszystkich członków zarządu stowarzyszenia (organem stanowiącym jest oczywiście walne zebranie członków, które na mocy ustawy Prawo o stowarzyszeniach jest najwyższą władzą w stowarzyszeniu i to ono podejmuje wiążące rozstrzygnięcia w najważniejszych sprawach dotyczących całej organizacji, ponieważ jednak minimalna liczba członków stowarzyszenia wynosi 7, żaden członek walnego zebrania nie dysponuje więcej niż 25% głosów).

W przypadku fundacji – aby ustalić czy organ wymieniony w statucie jest organem stanowiącym, należy przeanalizować kompetencje, jakie statut mu przyznaje i decyzje, jakie może w sprawie fundacji podejmować (nie musi to być zarząd). Beneficjentami rzeczywistymi będą członkowie tylko tych organów stanowiących fundacji, które liczą mniej niż 4 osoby, bowiem w organie
4-osobowym i większym żaden z jego członków nie ma więcej niż 25% głosu. Jeśli wszystkie organy stanowiące fundacji są co najmniej 4-osobowe, jako beneficjentów rzeczywistych należy wskazać wszystkich członków zarządu fundacji, niezależnie od tego ile liczy osób.

Kiedy i jak dokonać zgłoszenia?

Fundacje i stowarzyszenia zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym muszą jednorazowo zgłosić w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych informacje dotyczące swoich beneficjentów rzeczywistych, a następnie pamiętać o aktualizacji wpisu przy każdej zmianie danych w ciągu 7 dni. Po wejściu w życie przepisów wskazany powyżej termin 7-dniowy dotyczy nowo rejestrowanych organizacji oraz tych, które dokonują zmian mających wpływ na dane zgłaszane do Krajowego Rejestru Sądowego (np. zmiany w zarządzie). Pozostałe organizacje zostaną zobowiązane do dokonania zgłoszenia w okresie do końca stycznia 2022 r., czyli trzy miesiące od „pojawienia” się stowarzyszeń i fundacji w art. 58 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu

Zgłoszenia beneficjentów rzeczywistych stowarzyszenia lub fundacji dokonuje się drogą elektroniczną na stronie Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, klikając w kafelek „Utwórz zgłoszenie”:

Więcej informacji znajdziesz m.in. na portalu organizacji pozarządowych.